400میلیارد دلار پول‌کثیف در کشور جریان دارد 

از روز اول افتتاح بانک تا سال ۸۴ در ایران بدهی‌های معوق بانکی حدود ۴ میلیارد دلاربوده است. به یک باره از سال ۸۴ تا ۸۸ این رقم به یکصد میلیارد دلار رسید که این ارقام در تاریخ ایران این اتفاق سابقه نداشته است.

اگر گروه‌هایی که این پول‌های بادآورده را در اختیار دارند اراده کنند که ساختار اقتصادی کشور را متلاطم کنند بسیار ساده‌تر از گذشته قادر به این کار خواهند بود. برای اینکه فقط طی سال‌های ۸۴ تا ۹۲ ممکن شد که به صورت سازمان یافته منابع دولتی منتقل شود به بخشی از جامعه که وفادار به آرمان‌های دولت قبلی باشد. مثلا میزان دزدی حاصل از مابه تفاوت نرخ بهره بانکی، با توجه به نرخ بی‌سابقه تورم در کشور این میزان پول چیزی حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار در سال بوده است.

همه این‌ها در کنار معوقات بانکی که ما به اشتباه می‌گوییم ۹ هزار میلیارد تومان است در حالی که میزان تقریبی این معوقات یکصد میلیارد دلار است. در تاریخ ایران این اتفاق سابقه نداشته است از روز اول افتتاح بانک تا سال ۸۴ در ایران بدهی‌های معوق بانکی حدود ۴ میلیارد دلاربوده است. به یک باره از سال ۸۴ تا ۸۸ این رقم به یکصد میلیارد دلار رسید» همه این‌ها و بسیار بیشتر از این‌ها را سعید لیلاز اقتصاد‌دان و فعال سیاسی می‌گوید. این اقتصاد‌دان می‌گوید فارغ از دویدن دنبال مفاسد اقتصادی دولت باید منافذ رانت خواری را ببندند. البته این اقتصاددان مدعی است که دولت بخش اعظمی را منافذ را بسته است. مشروح مصاحبه سعید لیلاز با سایت ندای ایرانیان در ذیل آمده است:

میزان پول‌های کثیف و بادآورده در ایران چقدر است؟ و این منابع چگونه پدید آمد؟

پول‌های بادآورده، کثیف وحاصل از رانت در سال‌های ۸۴ تا ۹۲ به طرز شگفت آوری افزایش پیدا کرد و آن هم به خاطر ورودی وحشتناک دلارهای نفتی به اقتصاد ایران و همین طور به هم خوردن عمدی تعادل در اقتصاد ایران. حجم پول کثیفی که وارد کشور شد فوق العاده افزایش پیدا کرد به گونه‌ای که نه در حوزه انتخابات بلکه شما می‌بینید که در بسیاری از حوزه‌های دیگر به زودی شاهد آثار بروز و ظهور این پول‌ها خواهید بود. اگر گروه‌هایی که این پول‌های بادآورده را در اختیار دارند اراده کنند که ساختار اقتصادی کشور را متلاطم کنند بسیار ساده‌تر از گذشته قادر به این کار خواهند بود.

برای اینکه فقط طی سال‌های ۸۴ تا ۹۲ ممکن شد که به صورت سازمان یافته منابع دولتی منتقل شود به بخشی از جامعه که وفادار به آرمان‌های دولت قبلی باشد. مثلا میزان دزدی حاصل از مابه تفاوت نرخ بهره بانکی، با توجه به نرخ بی‌سابقه تورم در کشور این میزان پول چیزی حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار در سال بوده است. همه این‌ها در کنار معوقات بانکی که ما به اشتباه می‌گوییم ۹ هزار میلیارد تومان است در حالی که میزان تقریبی این معوقات یکصد میلیارد دلار است. در تاریخ ایران این اتفاق سابقه نداشته است از روز اول افتتاح بانک تا سال ۸۴ در ایران بدهی‌های معوق بانکی حدود ۴ میلیارد دلاربوده است. به یک باره از سال ۸۴ تا ۸۸ این رقم به یکصد میلیارد دلار رسید. یعنی ظرف ۴ سال ۲۵ برابر عملکرد یکصد ساله بانک داری ایران ما تولید بدهی کردیم اسم این موضوع غارت سازمان یافته است.

چه شواهدی وجود دارد که این پول‌ها قرار است وارد قدرت سیاسی شود؟

قاعده ثروت‌های بادآورده یا پول‌های کثیف این است که به سمت قدرت سیاسی و اقتصادی حرکت می‌کنند تا از طریق پولشویی یا نزدیک شدن به نهاد قدرت حیات خود را تثبیت کنند. نیاز به آوردن شواهد و مدارک نیست که پول‌های بادآورده به سمت ایجاد قدرت سیاسی هم حرکت می‌کنند. فقط بحث مواد مخدر نیست و در عین حال تنها بحث انتخابات نیست. محدود کردن پول‌های کثیف به مواد مخدر ومحل مصرف این‌ها به مثلا انتخابات یک نوع رد گم کنی از پول‌های سرگردانی است که حاصل از رانت در کشور جریان دارد. اجازه بدهید این بخش از بحث را با احمدی‌نژاد همداستان شویم مجلس دارای قدرتی که می‌خواهیم نیست و آنطور که انتظار داریم در راس امور نیست. پول‌های بادآورده قدرتی را درکنار قدرت‌های سیاسی پدید آورده که تصمیم گیر‌تر است. میزان پول‌های سرگردان حاصل از بدهی‌های معوق بانکی در ایران حدود ۴ هزار میلیارد تومان در ماه است.

منظور شما این است که نباید پول حاصل از قاچاق و... به عنوان پول کثیف تقلیل دهیم این طور نیست؟ حدس قابل اثبات من این است که میزان پول‌های سرگردان و کثیفی که در کشور جریان دارد ۴۰۰ میلیارد دلار است. در ایران بر اساس این پول‌ها طبقه اجتماعی جدیدی شکل گرفته است. حالا که این طبقه ایجاد شده است نمی‌توانیم قضیه این پول‌ها را به همراه اظهارات برخی مقامات به پول قاچاق تقلیل دهیم.

حالا که دولت یازدهم بر سر کار است، آیا این منافذ اصلاح شده است یا همچنان در دوره جدید هم وضعیت گذشته در اقتصاد پابرجاست؟

نه بسیاری از نابسامانی‌های گذشته اصلاح شده است. یکی منافذ بزرگی که اصلاح شد جلوگیری از تصویب یک شبه قوانین و مقررات اقتصادی بود. افزایش یک شبه تعرفه واردات در طول ۸ سال گذشته خیلی‌ها را یک شبه ثروتمند کرد و بسیاری از منابع دولتی را به باد داد این‌ها پول سرگردان امروز ما است. با پایین آمدن نرخ تورم نسبت به نرخ بهره بانکی مانع از حیف و میل شدن ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار در سال شده‌ایم. این رانت الان صفر است. صرفه جویی سوم که مانع از ایجاد رانت شد کاهش شدید فاصله ارز آزاد و ارز رسمی است. یکی از منابع غارت ملت ایران در گذشته مابه تفاوت نرخ ارز رسمی و آزاد بود که به جیب عده‌ای دلال می‌رفت. الان ما باید به سمت تک نرخی شدن ارز حرکت کنیم. اما هنوز تخلفاتی هست.

به عنوان یک اقتصاد‌دان مطالبه جدی شما از دولت روحانی چیست؟

ما از دولت روحانی نمی‌خواهیم که صرفا بدود به دنبال دزدی‌هایی که انجام شده است. مهم‌تر از هر چیز پوشاندن منافذ رانت و پول قاچاق به اقتصاد و سیاست کشور است. مسئله اسکله‌ها و بنادر غیر قانونی باید طبق یک قانون مشخصی اصلاح شود شما نمی‌توانید برای یک بخش رانت قائل شوید و از سرمایه گذار بخواهید بیاید با یک قدرت اقتصادی تقویت شده توسط رانت رقابت کند. علت اینکه برای کسی صرف می‌کند از اسکله‌های غیرقانونی بهره بگیرد مابه تفاوت دلار آزاد و دولتی است اگر دولت ارز را صرفا تک نرخی کند بسیاری از این اسکله‌ها و بنادر از رونق خواهد افتاد و این رانت کم کم از میان خواهد رفت.